Onbewerkte kant
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
De onbewerkte kant, ook wel 'stortzijde' genoemd bij beton, is de zijde van een bouwmateriaal die niet is afgewerkt of bewerkt voor esthetische of specifieke functionele doeleinden.
Omschrijving
De term 'onbewerkte kant' verwijst naar de natuurlijke, ruwe staat van een materiaal. Bij hout kan dit de ongezaagde of ruw bezaagde zijde zijn, soms nog met boomschors. Bij betonnen elementen die horizontaal worden gestort, is de stortzijde de bovenzijde die handmatig wordt afgestreken of eventueel gevlinderd, in tegenstelling tot de 'kistzijde' die vaak gladder is of van een structuur wordt voorzien door de bekisting. De onbewerkte kant wordt doorgaans weggewerkt in de uiteindelijke constructie, tenzij een ruwe esthetiek gewenst is, zoals in industriële ontwerpen.
Toepassingen en bewerkingen
Onbewerkt hout, ook wel ruw of fijnbezaagd hout genoemd, heeft een natuurlijke grip en wordt veel gebruikt voor constructieve toepassingen zoals balken en dragende constructies. Ook voor gevelbekleding en schuttingen wordt vaak ruw hout ingezet. Hoewel ruw hout meer splintert dan geschaafd hout, kan het eenvoudig worden opgeschuurd. Ruw hout kan goed worden behandeld met verf of beits, waarbij een grove kwast aan te bevelen is. Bij betonnen elementen kan de stortzijde diverse afwerkingen krijgen zoals spaanwerk, schuren, rollen of vlinderen, afhankelijk van de toepassing en esthetische wensen. Bij prefab betonnen elementen is de kistzijde vaak glad of voorzien van een structuur, terwijl de stortzijde de onbewerkte kant is.
Wankant bij hout
Een specifieke vorm van een onbewerkte kant bij hout is de wankant. Dit is de ruwe, niet gekantrechte of ronde zijde van een houten plank of balk die direct uit de stam is gezaagd of gehakt. De wankant kan nog schors bevatten en de natuurlijke vorm van de boom volgen. De term 'wan' duidt op het gebrekkige of ruwe aspect. In de bouw wordt de wankant meestal verwijderd of bijgewerkt. De tactiliteit, oftewel hoe een materiaal aanvoelt, is bij ruw hout anders dan bij glad bewerkt hout.
Vergelijkbare termen
Ruwe kant
Gebruikte bronnen: